Italienske udsagnsord (Verbi italiani) |
De forskellige bøjningsformer er angivet i skemaerne fra top til bund med 1.-3. person ental og 1.-3. person flertal. Et mindre antal refleksive udsagnsord er medtaget. Disse er mærket med *. Refleksive udsagnsord dannes på italiensk med navnemåde af verbet uden det sidste e og tilføjelse af si. Det bøjes med de personlige stedord: mi, ti, si, ci, vi, si, ligesom på dansk, hvor vi bruger mig, dig, sig... osv. Refleksive udsagnsord beskriver handlinger, som er rettet mod personen selv. Eks: Jeg glæder mig - hun gifter sig. |
Forklaring på de forskellige former: | |||||||||
Indicativo: | Indicativo kan oversættes med fremsættende måde og betegner en ligefrem og reel handling. Indicativo bruges som oftest i talesproget. | ||||||||
Congiuntivo: | Congiuntivo er det samme som konjunktiv på dansk. Bruges især i ledsætninger, altså indordnet under et andet udsagn. Formen angiver, at den talende ikke umiddelbart står inde for det sagte som noget faktisk, og at det kun gælder fra en vis synsvinkel. | ||||||||
Condizionale: | Condizionale er en bøjningsform, der kan udtrykke fremtid, ønske eller høflighed, men ikke vilje. | ||||||||
Imperativo: | Imperativo svarer på dansk til bydemåde, altså en ordre, opfordring eller en 'anklagende' besked. Eks: Du er så doven! - Vent et øjeblik! | ||||||||
Participio: | Paticipio svarer på dansk til tillægsform, tillægsmåde. Participier indgår bla. i sammensatte verbalformer, f.eks: hun har dræbt en løve / hun blev dræbt af en løve, eller bruges som tillægsord, f.eks: tavsheden var dræbende. | ||||||||
Gerundio: | Gerundio lægger sig altid til sætningens grundled og svarer som regel til en dansk ledsætning. Formen er meget almindeligt brugt, også i talesprog. |
Refleksive udsagnsord er mærket med * |
Infinitiv: at koge, stege, brænde Infinito: cuocere | |||||||||
INDICATIVO | |||||||||
PRESENTE | IMPERFETTO | PASSATO REMOTO | |||||||
io cuocio tu cuoci lui/lei cuoce noi c(u)ociamo voi c(u)ocete loro cuociono |
io c(u)ocevo tu c(u)ocevi lui/lei c(u)oceva noi c(u)ocevamo voi c(u)ocevate loro c(u)ocevano |
io cossi tu c(u)ocesti lui/lei cosse noi c(u)ocemmo voi c(u)oceste loro cossero |
|||||||
FUTURO SEMPLICE | PASSATO PROSSIMO | TRAPASSATO PROSSIMO | |||||||
io c(u)ocerò tu c(u)ocerai lui/lei c(u)ocerà noi c(u)oceremo voi c(u)ocerete loro c(u)oceranno |
io ho cotto tu hai cotto lui/lei ha cotto noi abbiamo cotto voi avete cotto loro hanno cotto |
io avevo cotto tu avevi cotto lui/lei aveva cotto noi avevamo cotto voi avevate cotto loro avevano cotto |
|||||||
TRAPASSATO REMOTO | FUTURO ANTERIORE | ||||||||
io ebbi cotto tu avesti cotto lui/lei ebbe cotto noi avemmo cotto voi aveste cotto loro ebbero cotto |
io avrò cotto tu avrai cotto lui/lei avrà cotto noi avremo cotto voi avrete cotto loro avranno cotto |
||||||||
CONGIUNTIVO | |||||||||
PRESENTE | IMPERFETTO | PASSATO | |||||||
che io c(u)ocia che tu c(u)ocia che lui/lei c(u)ocia che noi c(u)ociamo che voi c(u)ociate che loro c(u)ociano |
che io c(u)ocessi che tu c(u)ocessi che lui/lei c(u)ocesse che noi c(u)ocessimo che voi c(u)oceste che loro c(u)ocessero |
che io abbia cotto che tu abbia cotto che lui/lei abbia cotto che noi abbiamo cotto che voi abbiate cotto che loro abbiano cotto |
|||||||
TRAPASSATO | |||||||||
che io avessi cotto che tu avessi cotto che lui/lei avesse cotto che noi avessimo cotto che voi aveste cotto che loro avessero cotto |
|||||||||
CONDIZIONALE | IMPERATIVO | ||||||||
PRESENTE | PASSATO | PRESENTE | |||||||
io c(u)ocerei tu c(u)oceresti lui/lei c(u)ocerebbe noi c(u)oceremmo voi c(u)ocereste loro c(u)ocerebbero |
io avrei cotto tu avresti cotto lui/lei avrebbe cotto noi avremmo cotto voi avreste cotto loro avrebbero cotto |
— cuoci cuocia c(u)ociamo c(u)ocete cuociano |
|||||||
ANDRE BØJNINGER | |||||||||
PARTICIPIO | GERUNDIO | ||||||||
Presente: c(u)ocente Passato: cotto |
Presente: c(u)ocendo Passato: avendo cotto |
||||||||